Tìm hiểu về bệnh tăng huyết áp
Tăng huyết áp- hoặc huyết áp cao- là một tình trạng bệnh lý nghiêm trọng làm tăng đáng kể nguy cơ mắc các bệnh về tim, não, thận và các bệnh khác. Tuy nhiên, hiện nay lại chỉ có khoảng 42% người trưởng thành bị tăng huyết áp được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Hãy cùng tìm hiểu về tăng huyết áp và cách phòng chống để đảm bảo sức khỏe bản thân.
Những con số biết nói
- Ước tính có khoảng 1,28 tỷ người trưởng thành từ 30-79 tuổi trên toàn thế giới bị tăng huyết áp, hầu hết (2/3) sống ở các nước có thu nhập trung bình thấp.
- Ước tính có khoảng 46% người trưởng thành bị tăng huyết áp mà không biết.
- Khoảng 1/5 người lớn (21%) bị tăng huyết áp đã được kiểm soát.
- Tăng huyết áp là nguyên nhân chính gây tử vong sớm trên toàn thế giới.
- Một trong những mục tiêu toàn cầu về các bệnh không lây nhiễm là giảm tỷ lệ tăng huyết áp xuống 33% từ năm 2010 đến năm 2030.
Tăng huyết áp là gì?
Huyết áp là lực tác động bằng cách tuần hoàn máu chống lại các thành động mạch của cơ thể, các mạch máu chính trong cơ thể. Tăng huyết áp đơn giản là chỉ số huyết áp lên quá cao.
Chỉ số huyết áp hiển thị dưới dạng hai đầu số. Đầu số đầu tiên (tâm thu) đại diện cho áp suất trong các mạch máu khi tim co bóp hoặc đập. Đầu số thứ hai (tâm trương) đại diện cho áp suất trong mạch khi tim nghỉ giữa các nhịp đập.
Tăng huyết áp được chẩn đoán nếu, khi đo vào hai ngày khác nhau, số đo huyết áp tâm thu của cả hai ngày là ≥ 140 mmHg và / hoặc số đo huyết áp tâm trương ở cả hai ngày là ≥90 mmHg.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ cao huyết áp
Các yếu tố làm tăng nguy cơ cao huyết áp bao gồm chế độ ăn uống không lành mạnh (tiêu thụ quá nhiều muối, chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa, ăn ít trái cây và rau quả), lười vận động, hút thuốc lá và uống rượu, thừa cân hoặc béo phì.
Các yếu tố nguy cơ không thể thay đổi bao gồm tiền sử gia đình bị tăng huyết áp, trên 65 tuổi và các bệnh đồng mắc như tiểu đường hoặc bệnh thận.
Các triệu chứng phổ biến của tăng huyết áp
Tăng huyết áp được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng”. Hầu hết những người bị tăng huyết áp đều không biết về tình trạng của mình vì bệnh có thể xảy ra mà không có dấu hiệu hoặc triệu chứng cảnh báo. Vì thế, hãy đo huyết áp thường xuyên.
Các triệu chứng có thể bao gồm đau đầu vào sáng sớm, chảy máu cam, nhịp tim không đều, thay đổi thị lực và ù tai. Tăng huyết áp nghiêm trọng có thể gây ra mệt mỏi, buồn nôn, nôn mửa, lú lẫn, lo lắng, đau ngực và run cơ.
Cách duy nhất để phát hiện bệnh tăng huyết áp là nhờ chuyên gia y tế đo huyết áp. Quá trình đo huyết áp nhanh chóng và hoàn toàn không gây đau đớn. Mặc dù chúng ta có thể tự đo huyết áp của mình bằng các thiết bị tự động, việc đo huyết áp qua chuyên gia y tế là rất quan trọng để đánh giá nguy cơ và các tình trạng liên quan.
Các biến chứng của tăng huyết áp
Trong số các biến chứng khác, tăng huyết áp có thể gây tổn thương tim nghiêm trọng. Áp lực quá cao có thể làm cứng động mạch, giảm lưu lượng máu và oxy đến tim. Áp lực tăng cao và giảm lưu lượng máu có thể gây ra:
- Đau ngực hay còn gọi là đau thắt ngực.
- Đau tim, xảy ra khi nguồn cung cấp máu đến tim bị tắc nghẽn và các tế bào cơ tim chết vì thiếu oxy. Càng để lâu dòng máu bị tắc nghẽn, tổn thương tim càng lớn.
- Suy tim, xảy ra khi tim không thể bơm đủ máu và oxy đến các cơ quan quan trọng khác của cơ thể.
- Tim đập không đều có thể dẫn đến đột tử.
- Làm vỡ hoặc tắc nghẽn các động mạch cung cấp máu và oxy cho não, gây ra đột quỵ.
Ngoài ra, tăng huyết áp có thể gây tổn thương thận, dẫn đến suy thận.
Bệnh tăng huyết áp tại các nước có thu nhập trung bình thấp
Tỷ lệ tăng huyết áp là khác nhau dựa trên vị trí địa lý và mức thu nhập bình quân đầu người. Cụ thể, theo WHO, Châu Phi là khu vực có tỷ lệ tăng huyết áp cao nhất (27%) trong khi Châu Mỹ có tỷ lệ tăng huyết áp thấp nhất (18%).
Từ năm 1975 đến năm 2015, số người trưởng thành bị tăng huyết áp đã tăng từ 594 triệu người lên 1,13 tỷ người, chủ yếu là ở các nước có thu nhập trung bình thấp.
Làm thế nào để giảm gánh nặng của bệnh tăng huyết áp
Giảm tăng huyết áp sẽ giúp ngăn ngừa đau tim, đột quỵ và tổn thương thận, cũng như các vấn đề sức khỏe khác.
Phương án phòng ngừa
- Giảm lượng muối ăn (xuống dưới 5g mỗi ngày).
- Ăn nhiều trái cây và rau quả.
- Hoạt động thể chất một cách thường xuyên.
- Tránh sử dụng thuốc lá.
- Giảm uống rượu.
- Hạn chế ăn thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa.
- Loại bỏ / giảm chất béo chuyển hóa trong chế độ ăn uống.
Điều chỉnh thói quen sinh hoạt
- Giảm và quản lý căng thẳng.
- Thường xuyên kiểm tra huyết áp.
- Điều trị bệnh cao huyết áp.
- Quản lý các điều kiện y tế khác.
*Theo WHO
